پر کردن دندان با کامپوزیت بهتر است یا آمالگام؟ آیا آمالگام برای بدن خطرناک است؟
برای پر کردن و ترمیم دندانهایی که دچار پوسیدگی شده اند، بیماران معمولا این سوال را مطرح می کنند که کدام ماده ترمیمی بهتر است و بیشتر عمر میکند: کامپوزیت یا آمالگام؟ در این مقاله سعی می کنیم مزایا و معایب هر دو روش را بطور خلاصه بررسی نماییم. آمالگام در فارسی معادل کلمه ملغمه است که به معنای مخلوطی از چند فلز می باشد. معمولا پنجاه درصد از وزن آمالگام دندانی را، عنصر جیوه و باقی آن را ترکیبی از فلزات نقره، مس و قلع تشکیل می دهد. این فلزات با هم مخلوط شده و ترکیب پایداری را تشکیل می دهند که دارای استحکام مناسبی جهت پر کردن حفرات دندانی می باشد. ترکیب به دست آمده دارای ویژگیهای جدید منحصر به فرد می باشد که متفاوت با تک تک عناصر تشکیل دهنده آن است. آمالگام با فرمول فعلی آن برای بیش از۱۸۰ سال است که در دندانپزشکی مورد استفاده قرار گرفته است. با این حال، بیماران به خصوص در سالهای اخیر همواره این سوال را داشته اند که با توجه به سمی بودن فلز جیوه، آیا کاربرد آمالگام در ترمیم دندان ها میتواند برای انسان خطرناک باشد؟ در پاسخ باید گفت تحقیقات زیاد در این زمینه نشان داده اند که کاربرد آمالگام در بالغین، کودکان بالای شش سال و یا حتی مادران شیرده، هیچ ضرری را متوجه سلامت عمومی افراد در کوتاه مدت و یا دراز مدت نمی کند. این مطلب مورد تایید سازمان های معتبر بهداشتی نظیر سازمان غذا و دارو آمریکا (FDA) و جامعه دندانپزشکان آمریکا (ADA) نیز هست و آمالگام را به عنوان ماده ای بی خطر در دندانپزشکی مورد تایید قرار داده اند. جالب است که بدانید امروزه با توجه به آلودگی دریاها و اقیانوس ها، خطر جذب جیوه از بعضی از غذاهای دریایی مانند انواع ماهی ها، سلامت افراد را تهدید می کند و میزان جذب جیوه در بدن از طریق آمالگام در مقابل این غذاها بسیار ناچیز و قابل اغماض است.
بیشتر بخوانید: فروش کامپوزیت دندان، فروش بلیچینگ
مزایای کاربرد آمالگام: بزرگترین مزیت آمالگام استحکام و پایداری آن برای مدت طولانی می باشد. به همین دلیل، دندانپزشکان برای پر کردن دندانهای آسیا (مولر)، پرکردگی های وسیع و یا افرادی که دارای دندان قروچه و سایش شدید دندان می باشند، تمایل بیشتری به ترمیم با آمالگام دارند. عمر متوسط پرکردگی با آمالگام حدود ده سال است، با این حال در مطالعات مختلف، موارد بسیاری از دوام پرکردگی دندان با آمالگام برای چندین دهه گزارش گردیده است. آمالگام به خوبی تمامی درزهای ریز بین خود و دیواره دندان را پر می کند (خاصیت مهر و موم کردن درزها) و به همین دلیل، جلوی نفوذ عوامل پوسیدگی زا و باکتریها را به بخشهای عمقی دندان می گیرد.
معایب آمالگام: مهم ترین عیب آمالگام، ظاهر و رنگ ناخوشایند آن برای بیماران است. بعضی از بیماران با وجود توصیه موکد دندانپزشک مبنی بر ترمیم دندان با آمالگام، صرفا به خاطر مسئله زیبایی، ترمیم با کامپوزیت را ترجیح می دهند. مسئله دیگر خاصیت رسانایی آمالگام به عنوان یک آلیاژ فلزی است که سرما و گرما را بهتر منتقل می کند. در نتیجه، برخی بیماران حساسیت بیشتری را در هنگام مصرف غذاها و نوشیدنی های سرد گزارش می کنند، که البته معمولا پس از مدتی (گاهاً یک تا دو ماه) این حساسیت برطرف یا محدود می گردد. همچنین ترمیم با آمالگام نیاز به تراشیدن حجم بیشتری از حفره دندانی برای آماده سازی دارد که در غیر این صورت باعث افزایش شکست درمان با این ماده میشود.
کامپوزیت دندانی، خمیری متشکل از مخلوط سرامیک و مواد پلاستیکی می باشد که برای پر کردن حفرات دندانی به کار می رود، و می تواند با رنگی بسیار شبیه رنگ دندان فرد، حفره دندانی را پر نماید. پس از قراردادن مواد حد واسط ویژه بر روی دندان، کامپوزیت درون حفره قرار داده شده و سپس توسط نور آبی ویژه ای سفت میشود. مزایای کامپوزیت: مزیت اصلی کامپوزیتها بازسازی زیبایی دندان ها می باشد. دندانپزشک می تواند با ترکیب رنگها، رنگ مناسب دندان بیمار را یافته و به کار ببرد. برخلاف آمالگام، کامپوزیت مانند چسب به دندان میچسبد و در نتیجه دندانپزشک فقط باید قسمتهای پوسیده و به اصطلاح کرم خورده را بردارد و حفره را پر نماید و نیاز کمتری به تراشیدن دندان نسبت به ترمیم با آمالگام دارد.
معایب کامپوزیت: شانس حساسیت دندان در هنگام جویدن، پس از پر کردن با کامپوزیت معمولا از پر کردن با آمالگام بیشتر است. رنگ سفید کامپوزیت هم ممکن است در اثر مصرف غذاها و نوشیدنی های رنگدانه دار مانند چای و قهوه به مرور تغییر کند. ایراد دیگر کامپوزیت، ایجاد ترک های بسیار ریز یا ریزنشت هایی در بین کامپوزیت و دندان در طول زمان است که می تواند باعث نفوذ باکتریها و ایجاد پوسیدگی های ثانویه در بخشهای عمقی تر دندان گردد. در مجموع استحکام و پایداری کامپوزیت از آمالگام کمتر است و به همین دلیل انتخاب ارجح در مورد دندان های آسیا نمی باشد.
در مجموع میتوان گفت که هر کدام از این دو روش مزایا و معایب خود را دارند. آمالگام برای پر کردن دندانهای عقبی و جهت تحمل فشارهای زیاد موقع جویدن مناسب است، در حالی که کامپوزیت برای دندان های جلویی که مسئله زیبایی درآنها مهم تر است ارجحیت دارد. ضمنا تعویض پرکردگیهای سالم آمالگام با کامپوزیت توصیه نمیشود. به هر حال، باید توجه داشت که تصمیم در مورد پرکردگی مناسب برای هر دندان، باید با مشاوره نزدیک بین بیمار و دندانپزشک صورت گیرد. فارغ از نوع ترمیم دندان، بهداشت مناسب دهان و دندان و معاینه مرتب حداقل هر ۶ ماه یک بار توسط دندانپزشک، عامل بسیار موثری در جلوگیری از بروز مشکلات دندانی می باشد.
بیشتر بخوانید: فروشگاه دندانپزشکی، فواید و عوارض کامپوزیت دندان منبع: مجله سیب
